«روشنفکری دینی و چالش‌های جدید»؛ ابراهیم یزدی؛ کویر چالش‌های روشنفکری دینی در ایران
تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۷۵۹۱۱۴
«روشنفکری دینی و چالش‌های جدید»
نویسنده: ابراهیم یزدی
ناشر: کویر، چاپ سوم 1396
280 صفحه، 21000 تومان
*****
روزهای پایانی تابستان امسال، پس از سال‌ها مبارزه عاقبت از پا درآمد. دو سرطان که به جسم و جان او افتاده بودند بر او پیروز شدند. این شخصیت بزرگ ایران معاصر که از سال 1971 اقامت آمریکا را هم داشت در شهر ازمیر ترکیه درگذشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
روشنفکری به مثابه یک جریان فکری خاص در دوره مدرن شکل گرفت. غالبا آن را به فرانسه قرن هجدهم ربط می‌دهند که حرکت انتقادی بزرگی در برابر حاکمیت مطلق دین در همه امور دنیوی بود. از این روی، نقطه شروع آن به نوعی ضدیت با دین تلقی می‌شد، اما در ادامه دچار دگردیسی‌هایی شد به حدی که حتی صورت دینی به خود گرفت و امروزه در کشورمان با جریان روشنفکری دینی مواجه هستیم. اما این امر بدین معنا نیست که در این زمینه هیچ ابهام و مناقشه‌ای وجود ندارد. برعکس، روشنفکری دینی خود یک مسئله بزرگ است که چیستی، ویژگی‌ها و احکام آن امروزه محل بحث و بررسی‌های طولانی است. در این‌باره طیف نظریات بسیار متنوع و گسترده است. برخی آن را یک مفهوم پارادوکسیکال یا خودمتناقض می‌دانند و برخی دیگر از آن به عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر سخن می‌گویند. در این میان نیز نظریات دیگری ارائه شده است. این ماجرا همچنان ادامه دارد. واضح است که علاوه بر منتقدان این جریان، خود روشنفکران دینی هم وارد این منازعات شوند. اما چیزی که این مناقشه را دشوار می‌سازد، سرشت خود جریان روشنفکری دینی است.
روشنفکری دینی یک جریان فکری گسترده است که ابعاد گوناگونی دارد؛ دینی، اجتماعی، سیاسی، فردی، اخلاقی و... . از این روی، نمی‌توان گفت همه روشنفکران به همه این جنبه‌ها پرداخته‌اند. طبیعی است که بیشتر روشنفکران، هر کدام، بر جنبه خاصی متمرکز شده‌اند. آثاری هم که در این زمینه نگاشته و منتشر شده چنین وضعیتی دارند. به همین دلیل آشنایی با کلیت روشنفکری دینی در همه ابعاد آن کار ساده‌ای نیست. ویژگی و مزیت خاص این اثر نیز در همین جامعیت آن است. این کتاب در واقع مجموعه‌ای متنوع و خواندنی از مقالات، سخنرانی‌ها، گفتگوها و یادداشت‌های گوناگون دکتر یزدی است که مربوط به دهه هفتاد و اوائل دهه هشتاد است. ایشان به موضوعات بسیاری پرداخته که مهمترین آنها عبارتند از: سیاست، انقلاب اسلامی، حکومت دینی، حقوق بشر، جامعه مدنی، سکولاریسم، مشکلات جوانان، رابطه دین و دولت، جهان غرب و چالش میان سنت و مدرنیته. علاوه بر اینکه توصیف وضعیت این امور صریح و درخشان است، در همه موارد نگاهی تاریخی به مسائل وجود دارد و نویسنده تا جایی که امکان دارد به تاریخچه کوتاه امور اشاره می‌کند. همچنین از سایر کشورهای اسلامی نیز غافل نیست و تجربه‌های مشابه را ذکر می‌کند. از موارد جالب این کتاب می‌توان خاطرات شخصی و ماجراهای خاص دکتر یزدی را ذکر کرد که در لابهلای مطالب به آنها اشاره می‌کند.
این پرداختن همه‌جانبه به روشنفکری دینی برای وضوح بهتر و دفاع از سرشت حقیقی آن است، اما این امر مانع از این نمی‌شود که نویسنده روشنفکر برخی اشکالات این جریان را مطرح نکند. لذا علاوه بر انتقاد از مخالفان این جریان، نقدهای او شامل روشنفکری دینی هم می‌شود و آفت‌های جدی آن، همچون عدم انسجام و نداشتن پایگاه مردمی، را خاطرنشان می‌کند. لذا در این اثر آسیب‌شناسی جریان روشنفکری دینی را هم مشاهده می‌کنیم. طیف سنتی و بنیادگرای دینی از وحدت و انسجام بیشتری برخوردار بوده و پایگاهی مردمی آن نیز گسترده‌تر و بیشتر است. در هر صورت روشنفکری دینی خواهان تغییر و تحول اساسی در جامعه دینی است. برای اینکه چنین چیزی رخ دهد باید شرایطی فراهم شود. برخی از این شرایط بسته به خود این جریان است؛ یعنی باید ویژگی‌هایی پیدا کند تا موفق و کارآمد باشد. دکتر یزدی برخی از چنین مواردی را هم متذکر می‌شود.
یکی از نکات درخشان این اثر پیش‌بینی برخی از مشکلات و بحران‌های گوناگون امروزی است که دکتر یزدی بیش از بیست سال پیش به وضوح آنها را مطرح کرده بود. این موارد متعدد است و خواننده را به تامل وا می‌دارد که آیا دیگر پیش‌بینی‌های او نیز در آینده محقق خواهد شد؟
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۷۵۹۱۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
طعنه سنگین جعفرزاده به ابراهیم رئیسی/مدینه گفتی و کردی کبابم!
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، نماینده ادوار مجلس، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:
بنا به گزارش بانک مرکزی و مرکز آمار ایران میزان تورم در دولت رئیسی همواره در طول سه سال گذشته بالای ۴۰ درصد بود. در بهمن ۱۴۰۲ تورم معادل ۵۲/۳ درصد بود. در فروردین ۱۴۰۳ تورم: گوشت قرمز و سفید ۷۹/۳ درصد گوشت و ماکیان ۸۰ درصد میوه ۷۵ درصد بوده است.
آقای رئیسی، مدینه گفتی و کردی کبابم
۲۷۲۱۵
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1904388
رضا زرندی رییس کل دادگستری استان خراسان رضوی شد